Chào bạn,
Benjamin Graham, người được mệnh danh là cha đẻ của đầu tư giá trị và là thầy của Warren Buffett, đã đặt ra những nền tảng vững chắc cho việc lựa chọn cổ phiếu. Triết lý của ông tập trung vào việc mua cổ phiếu với giá thấp hơn giá trị nội tại của chúng, tạo ra một biên an toàn (Margin of Safety) để bảo vệ nhà đầu tư khỏi những sai lầm trong phân tích và biến động của thị trường.
Các tiêu chuẩn của ông được phân biệt rõ ràng cho hai loại nhà đầu tư: Nhà đầu tư phòng thủ (người tìm kiếm sự an toàn và ít tốn công sức) và Nhà đầu tư năng động/chủ động (người sẵn sàng bỏ nhiều thời gian và công sức hơn để tìm kiếm lợi nhuận vượt trội).
I. Triết Lý Nền Tảng
Giá Trị Nội Tại (Intrinsic Value)
Đây là giá trị thực của một doanh nghiệp, dựa trên tài sản, lợi nhuận và triển vọng tương lai. Nó độc lập với giá cổ phiếu trên thị trường. Mục tiêu của nhà đầu tư là tính toán giá trị này và mua vào khi giá thị trường thấp hơn đáng kể.
Biên An Toàn (Margin of Safety)
Đây là sự chênh lệch giữa giá trị nội tại và giá mua vào. Một biên an toàn đủ lớn (ví dụ, mua với giá chỉ bằng 2/3 giá trị) chính là tấm đệm bảo vệ nhà đầu tư trước những rủi ro không lường trước được.
II. Tiêu Chuẩn Cho Nhà Đầu Tư Phòng Thủ
1. Quy Mô Đủ Lớn
Tiêu chí: Lựa chọn các công ty lớn, có uy tín. Con số về doanh thu/tài sản cần được điều chỉnh theo lạm phát.
Lý do: Các công ty lớn thường ổn định, tài chính mạnh để vượt qua khó khăn.
2. Tài Chính Vững Mạnh
Tiêu chí: Tỷ lệ tài sản lưu động / nợ ngắn hạn ít nhất là 2:1. Tổng nợ không vượt quá vốn lưu động.
Lý do: Đảm bảo khả năng thanh toán và có "tấm đệm" tài chính an toàn.
3. Lợi Nhuận Ổn Định
Tiêu chí: Có lợi nhuận trong suốt 10 năm qua (không có năm nào lỗ).
Lý do: Cho thấy khả năng tạo ra lợi nhuận bền vững qua các chu kỳ kinh tế.
4. Trả Cổ Tức Lâu Dài
Tiêu chí: Trả cổ tức liên tục trong ít nhất 20 năm.
Lý do: Minh chứng cho sự ổn định và sức khỏe tài chính, cũng như sự tôn trọng cổ đông.
5. Tăng Trưởng Lợi Nhuận
Tiêu chí: EPS tăng ít nhất 1/3 trong 10 năm qua (so sánh trung bình 3 năm đầu và 3 năm cuối).
Lý do: Đảm bảo công ty không chỉ ổn định mà còn có sự tăng trưởng.
6. Định Giá P/E Hợp Lý
Tiêu chí: P/E hiện tại không cao hơn 15 lần lợi nhuận trung bình 3 năm.
Lý do: Tránh trả một cái giá quá đắt cho cổ phiếu.
7. Định Giá P/B Hợp Lý
Tiêu chí: P/B không cao hơn 1.5. Công thức kết hợp: P/E x P/B ≤ 22.5.
Lý do: Giới hạn việc trả quá nhiều so với giá trị tài sản ròng của công ty.
III. Tiêu Chuẩn Cho Nhà Đầu Tư Năng Động
Cổ phiếu lớn không được ưa chuộng
Mua cổ phiếu của các công ty lớn khi chúng tạm thời gặp khó khăn hoặc bị thị trường lãng quên, dẫn đến định giá hấp dẫn.
Mua "Cổ phiếu giá hời" (Bargain Issues)
Mua các cổ phiếu thỏa mãn tiêu chí định giá cực kỳ khắt khe, nổi tiếng nhất là chiến lược Net-Net.
Chiến lược "Net-Net": Mua cổ phiếu với giá thấp hơn Vốn lưu động ròng (Tài sản ngắn hạn - Tổng nợ). Về cơ bản, bạn được "tặng" miễn phí toàn bộ tài sản dài hạn của công ty.
Các tình huống đặc biệt
Đầu tư vào các sự kiện như sáp nhập, mua lại, tái cấu trúc, spin-off... nơi mà giá trị có thể được "mở khóa" sau sự kiện.